26 Οκτώβρη, Θεσσαλονίκη | 62 χρόνια από τη δολοφονία του αγωνιστή της ΕΔΑ Στέφανου Βελδεμίρη

«Και δε φοβόμαστε πια, Στέφανε
μη και κοπεί το φως
μη κι απομείνουμε στη μέση
καθώς διαβάζουμε
τον ύμνο εις την ελευθερία
που υπέγραψες με το αίμα σου.»

Γιάννης Ρίτσος – “Ωδή στον Στέφανο Βελδεμίρη”

Ήταν ανήμερα της γιορτής του Αγ. Δημητρίου, στις 26 Οκτωβρίου 1961, τρεις μόλις μέρες πριν από τις βουλευτικές εκλογές που έμειναν στην ιστορία ως «οι εκλογές της βίας και της νοθείας» και κατά τις οποίες εκτός από τον Βελδεμίρη, δολοφονήθηκε την ημέρα των εκλογών το στέλεχος της ΕΔΑ Πάτρας, Διονύσης Κερπινιώτης, στο Δεμίρι Αρκαδίας όπου υπηρετούσε την στρατιωτική του θητεία.

Η δολοφονία τόσο του Στέφανου Βελδεμίρη, όσο και του Δ. Κερπινιώτη συνέβησαν την εποχή που κράτος και παρακράτος σε αγαστή συνεργασία, είχαν εξαπολύσει ένα φοβερό κύμα βίας και τρομοκρατίας και δολοφονιών μ’ εκατοντάδες τραυματισμούς μελών, στελεχών της ΕΔΑ, αλλά και απλών πολιτών που ζητούσαν «Δημοκρατία, Ειρήνη, δουλειά».

Αιτήματα επίκαιρα ως τις μέρες μας.

Ήταν πολιτικές δολοφονίες που ξεκίνησαν χρονικά απ’ αυτήν του Γιάν. Ζέβγου κι ακολούθησαν οι δολοφονίες του Τζ. Πολκ, Νικ. Νικηφορίδη, Στ. Βελδεμίρη, Διον. Κερπινιώτη, Γρ. Λαμπράκη, Γ. Τσαρουχά, Γ. Χαλκίδη και Βασ. Μπεκροδημήτρη.

Εκείνη τη μέρα, ο Στ. Βελδεμίρης μαζί με τον στενό του φίλο και σύντροφο στη νεολαία της ΕΔΑ, Μόρφη Στεφούδη, μίσθωσαν ένα ταξί προκειμένου να σκορπίσουν προκηρύξεις στις Δυτικές συνοικίες της Θεσσαλονίκης, καλώντας τον λαό ν’ αντισταθεί με την στήριξη των ψηφοδελτίων της ΕΔΑ του στις επερχόμενες εκλογές.

Σ’ ένα μπλόκο της αστυνομίας στους Αμπελόκηπους στην συμβολή των οδών Πέραν & Φιλιππουπόλεως ο χωροφύλακας Σπύρος Φιλίππου, σημάδεψε και πυροβόλησε στο πίσω τζάμι του ταξί πετυχαίνοντας με δύο σφαίρες στον κεφάλι τον Στ. Βελδεμίρη ο οποίος (ουσιαστικά) εξέπνευσε στην αγκαλιά του Μόρφη Στεφούδη έξω από το κτίριο του Ερυθρού Σταυρού.

Τυπικά ως ημερομηνία καταγραφής του θανάτου του αναφέρεται η επόμενη μέρα από το (τότε) Λαϊκό νοσοκομείο όπου είχε μεταφερθεί την προηγούμενη σε ημιθανή κατάσταση.

Η κηδεία του δολοφονημένου αγωνιστή έγινε σε συνθήκες άγριας τρομοκρατίας. Νύχτα, κατά παράβαση των θρησκευτικών κανόνων, ενώ οι αστυνομικοί δεν αφήνουν ούτε τους γονείς του νεκρού να δώσουν τον ύστατο χαιρετισμό στο νεκρό παιδί τους.

Την ίδια στιγμή, πλήθος χιλιάδων οργισμένου λαού έξω από τα νεκροταφεία της Ευαγγελίστριας επαναλάμβαναν επί ώρες την κραυγή «Δ ο λ ο φ ό ν ο ι»!

Η δίκη του δολοφόνου Σπύρου Φιλίππου έγινε πέντε μήνες αργότερα. Τόσο ο ίδιος ο κατηγορούμενος, όσο και οι συνάδελφοί του που κατέθεσαν ως μάρτυρες υπεράσπισης ισχυρίστηκαν πως έκαναν μπλόκο γιατί είχαν πληροφορίες πως θα μοιράζονταν ναρκωτικά στην περιοχή.

Ακόμη υποστήριξαν πως ο Φιλίππου πυροβόλησε στα λάστιχα του αυτοκινήτου και πως οι σφαίρες εξοστρακίστηκαν και σκότωσαν τον Στ. Βελδεμίρη.

Το δικαστήριο καταδίκασε τον Φιλίππου σε μόνο 4(!) χρόνια φυλάκιση, τα οποία εξέτισε σε αγροτικές φυλακές με συνέπεια να βγει ελεύθερος σε μόλις 2 χρόνια!

Ο λαός της Θεσσαλονίκης δεν ξεχνά τους αγωνιστές.

Τιμάμε την θυσία τους και κρατάμε στην καρδιά και τη μνήμη μας, τους αγώνες και τ’ ανεκπλήρωτα αιτήματα τους για «Δημοκρατία, Ειρήνη, δουλειά».

62 χρόνια μετά την δολοφονία του Στέφανου Βελδεμίρη, μαζευόμαστε στον τόπο της δολοφονίας του την Πέμπτη 26 Οκτωβρίου 2023 στις 11.00 έξω από το 3ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΩΝ (Πέραν & Φιλιππουπόλεως 58) ενώνουμε τις φωνές μας με τις νέες γενιές αγωνιστών αποδίδοντας φόρο τιμής και υποσχόμαστε στον Στέφανο, το «γελαστό παιδί», πως θα συνεχίσουμε ν’ αγωνιζόμαστε για ένα καλύτερο σήμερα και αύριο, για όλα τα ιδανικά για τα οποία εκείνος δολοφονήθηκε.

Γιατί… «Στέφανε, αγκαθοστέφανε, το αγκάθινο στεφάνι στο μέτωπό σου, είναι ένα πελώριο φωτοστέφανο στους κροτάφους του σύμπαντος».

ΦΙΛΟΙ, ΣΥΝΑΓΩΝΙΣΤΕΣ & ΣΥΝΤΡΟΦΟΙ

Το ποίημα του Γιάννη Ρίτσου “Ωδή στον Στέφανο Βελδεμίρη”.

“Στέφανε, αγκαθοστέφανε,

το αγκάθινο στέφανο

στο μέτωπό σου

πελώριο φωτοστέφανο

στους κροτάφους του σύμπαντος.

Στέφανε, αιματοστέφανε,

τα ματωμένα 24 χρόνια σου,

24 απέραντα χρώματα

στον ορίζοντα.

Στέφανε, αστεροστέφανε,

έκλαψε η νύχτα όλα τα αστέρια της στο γυμνό σώμα σου.

ενώ μεσ’ απ’ τα σταυρωμένα χέρια σου το περιστέρι της νεότητάς σου

έφευγε μεταφέροντας

τ’ άσπρο και ρόδινο στέφανο

για της αυγής το μέτωπο.

Στέφανε, αστέφανε,

στεφανωμένε της αιωνιότητας,

επάνω στο μικρό τραπέζι σου

με το σφυρί, την πένσα και το κατσαβίδι σου

μαδάνε τα πορτοκαλάνθια τους οι μέρες μας.

Στέφανε, εργατοστέφανε,

η πέτσινη τσάντα σου

με τα εργαλεία της δουλειάς σου

και με το περιγιάλι της Θεσσαλονίκης σου

σα μια κουλούρα συρματόσκοινο

στου φεγγαριού το χέρι απόψε κρέμεται.

Και δε φοβόμαστε πια, Στέφανε

μη και κοπεί το φως

μη κι απομείνουμε στη μέση

καθώς διαβάζουμε τον ύμνο της ελευθερίας

που υπέγραψες με το αίμα σου.

Στέφανε, φωτοστέφανε,

με τη γαλάζια φόρμα σου

τη σκάλα της αθανασίας ανέβηκες

και ορθός με το λαμπρό ατσαλινό σου μεσ’ απ’ τις σιωπηλές πληγές μας πέρασες

το ασύντριφτο καλώδιο

για το μεθαυριανό

ηλεκτροφωτισμό του Κόσμου Στέφανε”.