Για το κολαστήριο της Μακρονήσου

Στις 12 Μαΐου 1947 εγκαινιάζεται το στρατόπεδο συγκέντρωσης της Μακρόνησου, στο οποίο το αστικό κράτος έστελνε όσους “οι αρχές έκριναν ότι έχρηζαν κοινωνικής, πολιτικής ή εθνικής αναμόρφωσης”.

Έμεινε στην ιστορία ως “το κολαστήριο της Μακρόνησου”, από τα φρικτά βασανιστήρια και τις δολοφονίες κομμουνιστών, προκειμένου να κάμψουν το φρόνημα των εγκλείστων στρατιωτών και πολιτών, με αποκορύφωμα την ομαδική σφαγή τριακοσίων και πλέον οπλιτών του 1ου τάγματος.

Η δημιουργία του εντάσσεται στη συνολική αστική στρατηγική που συμπυνώθηκε στην εξής διατύπωση όπως αυτή εκφράστηκε από την πρώτη ημέρα της απάντησης του ΔΣΕ στη λευκή τρομοκρατία της διετίας 45-46 και την επίσημη κήρυξη του εμφυλίου πολέμου:

«Αποφασίζεται ο περιορισμός των αριστερών στρατευσίμων εις ορισμένα στρατόπεδα δια να υποστούν αποτοξίνωσιν. Όλες οι στρατιωτικές μονάδες δέον όπως εκκαθαρισθούν από αριστερίζοντες ή υπόπτους αριστερισμού».

Στην Μακρόνησο εξορίστηκαν αντιστασιακοί που ανήκαν στην ΕΠΟΝ, πολιτικοί εξόριστοι, υπό περιορισμό αξιωματικοί του ΕΛΑΣ, υπόδικοι πολιτικοί κρατούμενοι, ανήλικοι πολιτικοί κατάδικοι, εξόριστες γυναίκες απ’ το Τρίκερι, προληπτικά συλληφθέντες πολίτες, Μάρτυρες του Ιεχωβά, μέλη και ηγετικά στελέχη του ΚΚΕ.

Κατά τη διάρκεια της φυλάκισής του στη Μακρόνησο, ο Γιάννης Ρίτσος θα γράψει την ποιητική συλλογή “Πέτρινος Χρόνος. Μακρονησιώτικα”, ποίηματα από την οποία περιλαμβάνονται στον δίσκο “Καντάτα για τη Μακρόνησο” αποδίδοντας με γλαφυρό τρόπο την καθημερινή βαρβαρότητα που βίωναν αλλά και το αλύγιστο πνεύμα που έδειξαν απέναντι στα βασανιστήρια και τον θάνατο χιλιάδες κομμουνιστές.

https://www.youtube.com/watch?v=NZBXBx9LxQ0…

———————-

Γιάννης Ρίτσος, «Α. Β. Γ.»

Τρία μεγάλα γράμματα

γραμμένα μ’ ασβέστη στη ραχοκοκκαλιά της Μακρόνησος.

(Όταν ερχόμαστε με το καράβι

στριμωγμένοι ανάμεσα στους μπόγους και στις υποψίες μας

τα διαβάσαμε πάνου απ’ το κατάστρωμα

κάτου απ’ τις βρισιές του χωροφύλακα, τα διαβάσαμε

εκείνο το ήσυχο πρωινό του Ιουλίου,

κι η αρμύρα κι η μυρουδιά της ρίγανης και το θυμάρι

δεν καταλάβαιναν καθόλου τί θα πουν αυτά τα τρία ασβεστωμένα γράμματα).

Α΄ τάγμα

Β΄ τάγμα

Γ΄ τάγμα

ΜΑΚΡΟΝΗΣΟΣ

Κι η θάλασσα του Αιγαίου είταν γαλάζια όπως πάντοτε

πολύ γαλάζια, μόνο γαλάζια.

Α΄ —

Α, ναι, μιλούσαμε κάποτε για μια ποίηση αιγαιοπελαγίτικη,

Β΄ —

για το γυμνό στήθος της υγείας κεντημένο με μιαν άγκυρα και μια γοργόνα,

Γ΄ —

για το θαλάσσιο φως που πλέκει τα κουρτινάκια των γλάρων.

Α.Β.Γ.

300 σκοτωμένοι.

Μιλούσαμε, ναι, για μια ποίηση αιγαιοπελαγίτικη —

ο κάβουρας που ρεμβάζει στο νοτισμένο βράχο,

άντικρυ στη μαλαματένια δύση,

καθώς ένα μικρό μπρούτζινο άγαλμα του Ωκεανού.

Α.Β.Γ.

600 τρελλοί.

(Οι γυάλινες γαρίδες κυνηγώντας στα ρηχά τον ίσκιο του πρωινού άστρου,

το χρυσό και γαλανό καλοκαίρι πετροβολώντας με κουκουνάρια το μεσημεριάτικο ύπνο των κοριτσιών,

τα παλιά πεύκα ξύνοντας τη ράχη τους στην ασβεστωμένη μάντρα).

Α.Β.Γ.

900 κουτσοί.

Ζήτω

ο βασιλεύς Παύλος.

(Κι η Παναγιά του πόντου φλωροκαπνισμένη απ’ το σούρουπο

να σεργιανάει ξυπόλυτη στην αμμουδιά

συγυρίζοντας τα σπίτια των μικρών ψαριών

καρφώνοντας μ’ ένα θαλασσινό σταυρό τη φεγγαρίσια της πλεξούδα).

Α.Β.Γ.

Α.Β.Γ.

(Μιλούσαμε για μια ποίηση αιγαιοπελαγίτικη, ναι, ναι).

ΜΑΚΡΟΝΗΣΟΣ —

ΜΑΚΡΟΝΗΣΟΣ — ΜΑΚΡΟΝΗΣΟΣ

Κι η θάλασσα είναι ακόμη γαλάζια όπως πάντοτε

κι ο αμερικάνικος στόλος ταξιδεύει στο Αιγαίο

ήσυχος, ήσυχος, ωραίος,

και τ’ άστρα ανάβουν κάθε βράδι μικρές φωτιές

να ψήσουν οι Άγγελοι την ψαρόσουπα της Παναγίας.

Α.Β.Γ.

Α.Β.Γ.

Κι από κάτου απ’ τ’ αστέρια περνάνε

καραβιές-καραβιές οι εκτοπισμένοι

και τσουβάλια με κομμένα ποδάρια

και τσουβάλια με κομμένα χέρια

και τσουβάλια με νεκρούς

ξεβράζουν οι φουρτούνες στις αχτές του Λαυρίου.

(Αιγαιοπελαγίτικο τοπίο

χρυσό και γαλάζιο).

Α.Β.Γ.

Σε τούτα τα βράχια τουφεκίστηκαν οι 300 του Α΄ Τάγματος,

τούτα τα φύκια είναι μια τούφα μαλλιά ξεκολλημένα μαζί με το δέρμα

απ’ το καύκαλο ενός συντρόφου που αρνήθηκε να υπογράψει δήλωση.

Α.Β.Γ.

Τα συρματοπλέγματα.

Οι νεκροί.

Οι τρελλοί.

Α.Β.Γ.

(Γαλάζια, η θάλασσα — πολύ γαλάζια.

Χρυσό αιγαιοπελαγίτικο τοπίο.

Οι γλάροι).

Α.Β.Γ.

Μαύρη, κατάμαυρη θάλασσα

Μαύρο, κατάμαυρο τοπίο.

Τα συρματοπλέγματα.

Α.Β.Γ.

Μαύρο, κατάμαυρο τοπίο με σφιγμένα δόντια,

κόκκινο, κατακόκκινο τοπίο με σφιγμένη γροθιά,

μαύρη και κόκκινη καρδιά πηγμένη στο αίμα της

κι ένας κόκκινος ήλιος πηγμένος μες στο αίμα του.

Α.Β.Γ.