Για την φοιτητική εξέγερση στο Μπαγκλαντές (Ιούλιος 2024)

Χιλιάδες διαδηλωτές το περασμένο διάστημα ξεχύθηκαν στους δρόμους του Μπαγκλαντές αμφισβητώντας την εξουσία της δεξιάς πρωθυπουργού Σέιχ Χασίνα και του κόμματός της Awami League (AL). Για περισσότερο από μία εβδομάδα, το μεγαλειώδες φοιτητικό κίνημα συγκρούστηκε με τις δυνάμεις καταστολής και τους ένοπλους υποστηρικτές της πρωθυπουργού. Σύμφωνα με πληροφορίες, από την περασμένη Τετάρτη κι έπειτα αποκλιμακώθηκαν τα εξεγερτικά γεγονότα, κατά τη διάρκεια των οποίων σχεδόν 200 διαδηλωτές/τριες έχασαν τη ζωή τους και περίπου 2.700 ήταν οι συλληφθέντες, ενώ πολλοί από τους συλληφθέντες (προ)φυλακίστηκαν. Οι τοπικές αρχές έχουν επιβάλλει απαγόρευση κυκλοφορίας στη Ντάκα, όπου ήταν στο επίκεντρο των εξελίξεων. Παράλληλα, σχολεία και άλλα εκπαιδευτικά ιδρύματα παρέμεναν κλειστά. Μάλιστα, πολλές κυβερνητικές εγκαταστάσεις δέχθηκαν επιθέσεις στην περιοχή Ντάκα.

Αρκετές αριστερές φοιτητικές οργανώσεις, όπως η Φοιτητική Ένωση του Μπαγκλαντές, η Σοσιαλιστική Φοιτητική Ένωση και το Σοσιαλιστικό Φοιτητικό Μέτωπο (Μαρξιστικό), βρίσκονται από την αρχή στο πλευρό των εξεγερμένων φοιτητών.

Βαριά οπλισμένες φιλοκυβερνητικές δυνάμεις πυροβολούσαν απροκάλυπτα όλο αυτό το διάστημα τους διαδηλωτές. Βίντεο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δείχνουν την αστυνομία να πυροβολεί διαδηλωτές εξ επαφής, ενώ αφήνει τους φιλοκυβερνητικούς να επιτελούν το βρώμικο έργο τους.

Την Πέμπτη 18/7, διαδηλωτές έβαλαν φωτιά σε τουλάχιστον δύο κυβερνητικά κτίρια στην πρωτεύουσα Ντάκα, συμπεριλαμβανομένου του εθνικού τηλεοπτικού σταθμού του Μπαγκλαντές. Το κράτος απάντησε την επόμενη ημέρα με την κήρυξη πανεθνικής απαγόρευσης κυκλοφορίας και διατάσσοντας τον στρατό να περιπολεί στους δρόμους. Η πρωθυπουργός Χασίνα, εφαρμόζει όλο αυτό το διάστημα το δόγμα μηδενικής ανοχής. Οι αρχές έκοψαν επίσης το διαδίκτυο και τα τηλεφωνικά δίκτυα, στην προσπάθεια τους να υπονομεύσουν τις κινητοποιήσεις.

Η αιτία των σφοδρών συγκρούσεων μεταξύ της αστυνομίας και διαδηλωτών, και μάλιστα κυρίως φοιτητών, ήταν το αίτημα του τερματισμού της ποσόστωσης που επιφυλάσσει το 30% των θέσεων εργασίας στο δημόσιο για συγγενείς βετεράνων που πολέμησαν στον πόλεμο ανεξαρτησίας του Μπαγκλαντές το 1971.Πρόκειται για ένα σύστημα το οποίο στην πραγματικότητα χρησιμοποιείται για να ωφελήσει τους πολιτικούς υποστηρικτές του κόμματος της. «Αγωνιστές της ελευθερίας» είναι εκείνοι που πήραν τα όπλα κατά της πακιστανικής κυριαρχίας του Μπαγκλαντές -τότε γνωστού ως Δυτικό Πακιστάν- στον απελευθερωτικό πόλεμο του 1971. Πάνω από 50 χρόνια αργότερα η ποσόστωση εξακολουθούσε να ισχύει και να δίνει προτεραιότητα στα εγγόνια των μαχητών -ενώ έκανε διακρίσεις εις βάρος όλων των άλλων. Η κοινωνική πλειοψηφία του Μπαγκλαντές, συμπεριλαμβανομένων πολλών πραγματικών μαχητών της ελευθερίας και των πραγματικών απογόνων τους, έχει ταχθεί υπέρ αυτού του κινήματος.

Στο Μπαγκλαντές και σε όλη τη Νότια Ασία εκατομμύρια νέοι που ολοκληρώνουν τις σπουδές τους στο πανεπιστήμιο, αδυνατούν να βρουν δουλειά πάνω στο αντικείμενο τους. Έτσι, αποτελούν μια τεράστια δεξαμενή ανεκμετάλλευτου εργατικού δυναμικού, που αναγκάζεται να βρίσκεται σε ένα καθεστώς σκληρού ανταγωνισμού. Σύμφωνα με διάφορες έρευνες, περισσότερο από το ένα τρίτο των αποφοίτων στο Μπαγκλαντές παραμένουν άνεργοι δύο χρόνια μετά την αποφοίτησή τους.

Η φτώχεια και η ανεργία αυξάνονται ραγδαία, με περίπου 18 εκατομμύρια νέους, συμπεριλαμβανομένων των αποφοίτων πανεπιστημίων, να είναι σήμερα χωρίς εργασία. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας του Μπαγκλαντές, περίπου το 40% των νέων στο Μπαγκλαντές δεν έχουν δουλειά και δεν λαμβάνουν εκπαίδευση ή επαγγελματική κατάρτιση. Υπολογίζεται ότι 400.000 απόφοιτοι ανταγωνίζονται για τις 3.000 θέσεις εργασίας στο δημόσιο που γίνονται διαθέσιμες κάθε χρόνο.

Το κίνημα «Φοιτητές κατά των διακρίσεων» είχε καλέσει σε πανεθνική στάση εργασίας πριν κάποιες μέρες. Οι φοιτητές από το ξέσπασμα της εξέγερσης ζητούσαν επίμονα την άμεση απελευθέρωση όλων όσων συνελήφθησαν κατά τη διάρκεια των συγκρούσεων και την άμεση παραίτηση των κυβερνητικών αξιωματούχων που διέταξαν την καταστολή. Το κίνημα «Φοιτητές κατά των διακρίσεων», το οποίο πρωτοστατεί στις κινητοποιήσεις, έκανε τη δυναμική του εμφάνιση την 1η Ιουλίου με διαδηλώσεις φοιτητών από πανεπιστήμια της Ντάκα και του Τσιταγκόνγκ.

Αναδίπλωση της κυβέρνησης: Την περασμένη Κυριακή, το Ανώτατο Δικαστήριο διέταξε να μειωθεί η ποσόστωση των βετεράνων του πολέμου του 1971 στο 5%. (αντί για το 30% που αρχικά προανήγγειλαν). Την Τρίτη, η κυβέρνηση εξέδωσε επιστολή με την οποία αποδέχεται και διευρύνει την απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου που μεταρρύθμισε το σύστημα των ποσοστώσεων για τις θέσεις εργασίας. Η κυβέρνηση της Χασίνα δήλωσε έτοιμη να εφαρμόσει την απόφαση. Η οργή όμως παραμένει, καθώς οι κρατικές κατασταλτικές δυνάμεις έχουν σκοτώσει εκατοντάδες εξεγερμένους σε συγκρούσεις για το άδικο σύστημα των ποσοστώσεων. Επίσης, το Ανώτατο Δικαστήριο απέφυγε να θέσει εκτός νόμου το σύστημα κατανομής θέσεων εργασίας, πράγμα που σημαίνει ότι το σύστημα πελατειακών σχέσεων και διαφθοράς παραμένει.

Οι φοιτητές ζητούν την ακύρωση του υφιστάμενου συστήματος ποσοστώσεων με την παροχή της ποσόστωσης σε δίκαια ποσοστά στις μειονοτικές ομάδες και στους φοιτητές με αναπηρία. Αλλά αυτό που στην πραγματικότητα ζητά το κίνημα, είναι η συνολική κατάργηση των άδικων πολιτικών του συστήματος.