Για το “Δόγμα Τρούμαν”..
77 χρόνια πριν και συγκεκριμένα στις 12/3/1947, o πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών Χάρι Τρούμαν παρουσιάζει στο αμερικανικό Κογκρέσο το «Δόγμα Τρούμαν» το οποίο εντάσσεται στον εντεινόμενο ανταγωνισμό Ηνωμένων Πολιτειών και Σοβιετικής Ένωσης που έμεινε γνωστός ως ψυχρός πόλεμος, και αποσκοπούσε στην καταπολέμηση της «κομμουνιστικής απειλής» ευρύτερα και ειδικότερα στην ανάσχεση της Σοβιετικής επιρροής και επικράτησης στην Ελλάδα και στην Τουρκία.
Στην Ελλάδα ειδικότερα η «απειλή» του κομμουνιστικού κίνδυνου ήταν ιδιαίτερα έντονη λόγω της πλατιάς απήχησης που είχε αποκτήσει το ΚΚΕ στα χρόνια της Κατοχής και του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα (1941-1944) και φυσικά λόγω της δράσης του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας κατά την διάρκεια της ένοπλης αντιπαράθεσης του με την ντόπια αστική εξουσία και τα διεθνή της στηρίγματα (1946-1949).
Χαρακτηριστικά, ο Τρούμαν στην εισήγηση του ανέφερε πως:
«Η σοβαρότητα της κατάστασης που αντιμετωπίζει ο κόσμος σήμερα καθιστά αναγκαία την εμφάνισή μου ενώπιον της κοινής συνεδρίασης του Κογκρέσου. Η εξωτερική πολιτική και η εθνική ασφάλεια αυτής της χώρας εμπλέκονται. Μια πτυχή της παρούσας κατάστασης, την οποία επιθυμώ να σας παρουσιάσω αυτή τη στιγμή για να την εξετάσετε και να αποφασίσετε, αφορά την Ελλάδα και την Τουρκία» ενώ προσέθεσε ότι «Η ίδια η ύπαρξη του ελληνικού κράτους απειλείται σήμερα από την τρομοκρατική δράση αρκετών χιλιάδων ενόπλων, με επικεφαλής κομμουνιστές, οι οποίοι αψηφούν την εξουσία της κυβέρνησης σε πολλά σημεία, ιδίως κατά μήκος των βόρειων συνόρων».
Παράλληλα χαρακτηριστικά ως προς της ιμπεριαλιστική εξάρτηση του Ελληνικού κράτους ο Τρούμαν ανέφερε «Εν τω μεταξύ, η ελληνική κυβέρνηση αδυνατεί να αντιμετωπίσει την κατάσταση. Ο ελληνικός στρατός είναι μικρός και ανεπαρκώς εξοπλισμένος. Χρειάζεται προμήθειες και εξοπλισμό αν πρόκειται να αποκαταστήσει την εξουσία της κυβέρνησης σε όλη την ελληνική επικράτεια. Η Ελλάδα πρέπει να έχει βοήθεια αν πρόκειται να γίνει μια αυτοσυντηρούμενη δημοκρατία. Οι Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει να παρέχουν αυτήν την βοήθεια».
Στο τέλος του 1946, με το πρόγραμμα βοήθειας από την UNRRA να φτάνει στην λήξη του, η Αστική εξουσία και οι θεσμοί της βρέθηκαν να αναζητούν νέα ιμπεριαλιστική δύναμη ως πάτρωνα.
Άλλωστε, η κατάρρευση του δυτικόφιλου ελληνικού καθεστώτος και η αλλαγή επιρροής στην εξαρτημένη ελληνική οικονομία θα μπορούσε να οδηγήσει σε διεθνείς γεωπολιτικές ισορροπίες και αλλαγή συσχετισμών στις βαλκανικές και μεσογειακές χώρες.
Συνεπώς, η παροχή μεγάλης οικονομικής βοήθειας στην Ελληνική οικονομία ήταν μονόδρομος για τους ξένους ιμπεριαλιστές. Έτσι, η παρακμάζουσα οικονομικά και στρατιωτικά Μεγάλη Βρετανία αποσύρθηκε από την Ελλάδα τον Φεβρουάριο του 1947 με το κενό ισχύος που δημιουργήθηκε να καλύπτεται από τις ΗΠΑ, παρότι παλιότερα είχαν ασκήσει έντονη κριτική στην ανάμιξη της Βρετανίας στην ελληνική πραγματικότητα. Υπό αυτό το πρίσμα, οι ΗΠΑ θα στηρίξουν πολιτικά και οικονομικά το αστικό καθεστώς κατά τη διάρκεια της κορύφωση του Εμφυλίου Πολέμου.
Στις 12/3/1947 με την εξαγγελία του Δόγματος Τρούμαν επέρχεται δια στόματος του προέδρου Τρούμαν η επισφράγιση της στήριξης της ελληνικής αστικής τάξης και του καθεστώτος της. Ο κύριος στόχος του Δόγματος ήταν η στρατιωτική υποστήριξη της Ελλάδας και τις Τουρκίας. Ωστόσο, περιλάμβανε επιπλέον και σαφείς θέσεις για την οικονομική υποστήριξη της Τούρκικης και της Ελληνικής οικονομίας. Η διαβεβαίωση του Τρούμαν για την συνέχεια της αστικής εξουσίας, από μόνη της, ενέπνεε εμπιστοσύνη στην αστική τάξη της εποχής, στους οικονομικούς δοσυλόγους όπως και στο πολιτικό κατεστημένο, μεταβάλλοντας τις προσδοκίες τους για την συσσώρευση πλούτου και χρυσού.
Λίγο νωρίτερα, τον Ιανουάριο του 1947, αποστάλθηκε στην Ελλάδα μια ενδεκαμελής επιτροπή με επικεφαλής τον P.Porter, με στόχο να εξετάσει εκτενώς κοινωνική και οικονομική πραγματικότητα της χώρας. Στην έκθεσή της, η οποία έμεινε γνωστή στην Ιστορία ως «έκθεση Porter» και δημοσιεύτηκε περίπου ένα μήνα μετά την ανακοίνωση του Δόγματος Τρούμαν, στις 30/4/1947, επισημαίνεται ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες έπρεπε να στοχεύσουν σε περισσότερα από την απλή στρατιωτική αντιμετώπιση του κομμουνιστικού κινδύνου. Αντ’ αυτού, πρότειναν ότι η προσοχή θα έπρεπε να επικεντρωθεί στην αναβάθμιση των προπολεμικών οικονομικών και πολιτικών δομών με έμφαση στην οικονομική ανάπτυξη μέσω ραγδαίας εκβιομηχάνισης, σε συνδυασμό με τη σταθεροποίηση των δημοκρατικών θεσμών.