Σύγχρονη σκλαβιά: “Ευέλικτη” εργασία, 13ωρη δουλειά και καταστολή των απεργιών προβλέπει το νέο νομοσχέδιο της κυβέρνησης

August 21, 2023August 21, 2023 Διά Πυρός

Όλο και χειρότερη φέρεται να είναι για την εργατική τάξη της χώρας η τελική μορφή του νομοσχεδίου που ετοιμάζεται να φέρει η κυβέρνηση προς ψήφιση στη Βουλή τον επόμενο μήνα. Αρκούν μερικές μόνο από τις επικείμενες αλλαγές που προβλέπει για να καταλάβουμε τις προθέσεις του διεθνούς και του ντόπιου κεφαλαίου:

Ωράρια απασχόλησης σε δύο εργοδότες: Πρόκειται για το μοντέλο της παράλληλης απασχόλησης. Εφεξής, όπως θα προβλέπει και η σχετική Κοινοτική Οδηγία, ένας εργοδότης δεν θα μπορεί να απαγορεύει σε κάποιον εργαζόμενο να απασχολείται και σε άλλους εργοδότες, εκτός του προκαθορισμένου ωραρίου εργασίας του. Όμως υπάρχει το δεδομένο των υποχρεωτικών 11 συνεχόμενων ωρών ανάπαυσης ημερησίως. Άρα η όποια πρόσθετη εργασία, δεν θα μπορεί να είναι πάνω από πέντε ώρες σε καθημερινή βάση, πέρα από το οκτάωρο. Επομένως δεν θα επιτρέπεται η παράλληλη απασχόληση, πάνω από 13 ώρες την ημέρα.
Ευέλικτες μορφές εργασίας: Αναμένεται να θεσμοθετηθούν με σαφήνεια, όπως ορίζει και η σχετική Κοινοτική Οδηγία, οι συμβάσεις κατά παραγγελία (on demand), καθώς και οι συμβάσεις μηδενικών ωρών απασχόλησης (zero hours contracts). Ουσιαστικά, ο εργοδότης θα μπορεί να καλεί τον εργαζόμενο όποτε τον χρειάζεται, θα τον αξιοποιεί για τις ώρες που επιθυμεί και στη συνέχεια θα τον πληρώνει ανάλογα με βάση το χρόνο που τον αξιοποίησε. Με την πρόβλεψη αυτή αντιµετωπίζεται ένα χρόνιο πρόβληµα της ελληνικής αγοράς εργασίας που οδηγεί σε µαύρη και αδήλωτη εργασία, βοηθώντας παράλληλα την εύρεση εργασίας σε οµάδες πληθυσµού που χρειάζονται πιο ευέλικτο πλαίσιο όπως οι μητέρες και οι φοιτητές. Αυτό θα ισχύει για τις περιπτώσεις που “το πρόγραμμα οργάνωσης του χρόνου εργασίας είναι εξολοκλήρου ή ως επί το πλείστον μη προβλέψιμο, ο εργαζόμενος δεν υποχρεώνεται από τον εργοδότη να εργαστεί εάν δεν πληρούνται αμφότερες οι ακόλουθες προϋποθέσεις: α) η εργασία λαμβάνει χώρα εντός προκαθορισμένων ωρών και ημερών αναφοράς β) ο εργαζόμενος έχει ενημερωθεί από τον οικείο εργοδότη για ανάθεση εργασίας εντός εύλογου χρονικού διαστήματος πριν από τη διεξαγωγή, καθοριζόμενου σύμφωνα με την εθνική νομοθεσία, τις συλλογικές συμβάσεις κλπ”. Έτσι, “αντιµετωπίζεται το πρόβληµα της µη προβλέψιµης εργασίας λόγω της οποίας δεν µπορεί να τηρηθεί οργανωµένος σχεδιασµός εκτέλεσής της, όπως για παράδειγµα συµβαίνει στις µεταφορές και φορτώσεις – εκφορτώσεις προϊόντων, στον χώρο της εστίασης και του catering, στις εκδηλώσεις πολιτιστικού ενδιαφέροντος, σε επισκευαστικές εργασίες κ.τ.λ.”.
Οι εργοδότες αναλαμβάνουν μια σειρά από υποχρεώσεις για να ενημερώνουν τους εργαζόμενους έγκαιρα για τυχόν μεταβολή στους εργασιακούς όρους (πχ αλλαγή ωραρίου, αλλαγή χώρου εργασίας, είδος εργασίας, απόλυση). Η ενημέρωση πρέπει να γίνει από από 1 εβδοµάδα έως 1 µήνα, έναντι των 2 µηνών που ισχύουν σήµερα, ενώ άλλη διαρροή αναφέρει πως “οποιαδήποτε αλλαγή στα στοιχεία της σχέσης εργασίας και στις συμπληρωματικές πληροφορίες για τους εργαζομένους που αποστέλλονται σε άλλο κράτος μέλος ή σε τρίτη χώρα παρέχεται με τη μορφή εγγράφου από τον εργοδότη στον εργαζόμενο το συντομότερο δυνατόν και το αργότερο την ημέρα κατά την οποία αρχίζει να παράγει αποτελέσματα”.
Απεργίες: Εφεξής, αναμένεται να υπάρχουν ποινικές ευθύνες, σε απεργούς που παρεμποδίζουν από την εργασία τους, άλλους εργαζόμενους. Ουσιαστικά, όποιος εμποδίζει την ελεύθερη προσέλευση ή αποχώρηση από την εργασία ή ασκεί σωματική ή ψυχολογική βία, θα τιμωρείται. Οι ποινές που προβλέπονται θα είναι τουλάχιστον έξι μήνες φυλάκιση και 5.000 ευρώ πρόστιμο. Αν μάλιστα, διαπιστωθεί υποτροπή οι ποινές ενδέχεται να διπλασιάζονται.

Μεταφράζοντας και αποκωδικοποιώντας τα συμφέροντα που συνέταξαν (και) αυτό το νομοσχέδιο…

Έτσι λοιπόν, πατώντας πάνω σε μία σειρά αντεργατικών νομοσχεδίων που ξεκίνησαν από την περίοδο των μνημονίων και συνεχίζουν να ψηφίζονται από όλες τις κυβερνήσεις μετά το 2010, ο νέος νόμος που θα ψηφίσει η κυβέρνηση (ενώ κρατάμε ισχυρές επιφυλάξεις για το ποια κομμάτια του θα ψηφίσουν και άλλες αστικές δυνάμεις του κοινοβουλίου), προβλέπει:

Διαρκή ετοιμότητα για εργασία και πληρωμή της με το “κομμάτι” όταν και αν προκύψει αυτή η ανάγκη για μία καπιταλιστική επιχείρηση, η οποία με αυτό τον τρόπο, μειώνει τον εργάσιμο χρόνο που πρέπει να αποζημιώσει με τη μορφή μισθού στον εργαζόμενο, στον απολύτως απαραίτητο, μεγιστοποιώντας την κερδοφορία της.

Eπιστροφή στη δουλειά “ήλιο με ήλιο” και η οποία θα μπορεί να φτάσει μέχρι και τις 13 ώρες, με το νέο νομοσχέδιο να κουμπώνει έτσι με τις διατάξεις του αντίστοιχου που είχε ψηφιστεί το καλοκαίρι του 2021. Είχαμε αναφέρει και πριν λίγες εβδομάδες πως “πάνω σε μία σκληρά βιωμένη πραγματικότητα για ένα σημαντικό κομμάτι της εργατικής τάξης που κάνει 2 και 3 δουλειές σε διαφορετικούς εργοδότες για να μπορέσει να ανταπεξέλθει οικονομικά, έρχεται να πατήσει το νέο νομοσχέδιο που προανήγγειλε ο υπουργός εργασίας Άδωνις Γεωργιάδης. Είναι αλήθεια. Είναι πολλές χιλιάδες οι εργαζόμενοι που κουμπώνουν τετράωρες, εξάωρες και πιο σπάνια και οχτάωρες δουλειές μετά την κύρια εργασία τους και τις περισσότερες φορές το κάνουν “μαύρα”. Αυτό είναι ένα υπαρκτό πρόβλημα. Αυτό δε σημαίνει όμως ότι είμαστε διατεθειμένοι να φάμε από το σανό που σερβίρουν τα ΜΜΕ:

Άλλωστε λύση για αυτό το πρόβλημα θα ήταν η αύξηση των μισθών που πλέον δεν αρκούν ούτε για να βγει ο μισός μήνας με τις τιμές των καυσίμων, του ρεύματος, των ενοικίων, των τροφίμων να είναι στα ύψη. Το συγκεκριμένο νομοσχέδιο έρχεται να κανονικοποιήσει και να επεκτείνει αυτή τη συνθήκη, δίνοντας στο κεφάλαιο ακόμα μεγαλύτερη ελευθερία εκμετάλλευσης και άντλησης υπεραξίας από την εργασία μας και μικραίνοντας ακόμα περισσότερο τον ελεύθερο μας χρόνο”.

Διαρκή ετοιμότητα των εργαζομένων και πλήρη ελευθερία των εργοδοτών για το πρόγραμμα και τους όρους της εργασίας, καθώς πλέον ακόμα και λίγες ώρες ή μέρες νωρίτερα τα αφεντικά θα μπορούν να μας κάνουν την τιμή να μας ενημερώσουν για το ότι το ωράριο και οι συνθήκες της εργασίας μας θα αλλάξουν. Κανένας κοινωνικός ή οικογενειακός προγραμματισμός δεν θα μπορεί πλέον να αποτελεί αντίρρηση και επιχείρημα απέναντι σε βλαπτικές μεταβολές των όρων εργασίας μας. Οι ανάγκες των επιχειρήσεων ζυγίσουν, για ακόμα μια φορά, περισσότερο, από τις ανάγκες, τις υποχρεώσεις και τα προγράμματα των εργαζομένων.

Παρανομοποίηση της απεργίας και των μορφών πάλης της εργατικής τάξης με εξοντωτικά πρόστιμα και ποινές, καθώς – και πάλι πατώντας πάνω στις διατάξεις του νόμου Χατζηδάκη (αλλά και του νόμου Αχτσιόγλου που είχε ήδη δυσκολέψει τον τρόπο κήρυξης των απεργιών) – πλέον η απεργιακή περιφρούρηση, ο μόνος κατ’ ουσίαν τρόπος για να πετύχει μία απεργία και να κάμψει τους απεργοσπαστικούς μηχανισμούς των εργοδοτών – θα τιμωρείται με ποινές φυλάκισης αλλά και ονομαστικά εξοντωτικά πρόστιμα των 5000, εύρος ποινών που θα μεγαλώνει σε περιπτώσεις που οι εργαζόμενοι επιμένουν στην απεργία και στην περιφρούρησή της.

Εδώ αξίζει μία μικρή αναφορά και στην πιλοτική απόφαση δικαστηρίου στη Θεσσαλονίκη κατά τη διάρκεια της μεγάλης απεργίας στη Μαλαματίνα τους προηγούμενους μήνες. Όσο λοιπόν η εταιρεία μπορούσε να στήνει “νόμιμα” τον δικό της απεργοσπαστικό μηχανισμό δηλώνοντάς τους απεργοσπάστες σε άλλες εταιρείες, η καταστολή των μπάτσων απέναντι στις περιφρουρήσεις των απολυμένων και των συναδέλφων τους που απεργούσαν διεκδικώντας την επαναπρόσληψή τους, συνοδεύτηκε εκτός από ξύλο, δακρυγόνα και συλλήψεις και από (μαντέψτε…) την δικαστική εντολή για επιβολή προστίμου 5000 ευρώ και 1 μήνα φυλάκισης για κάθε απολυμένο που θα είχε συμμετοχή στα απεργιακά μπλόκα.

Οι διακαείς πόθοι των καπιταλιστών, ο καπιταλιστικός πυρήνας της Ε.Ε. και η, πάντα, πρόθυμη κυβέρνηση

Ας κρατήσουμε όμως κάποια απαραίτητα πράγματα στον νου, όσο αναμένουμε την επίσημη κατάθεση του νομοσχεδίου για διαβούλευση:

Έχει ιδιαίτερη σημασία να αναφέρουμε πως οι αλλαγές του νομοσχεδίου που αναμένεται να δοθεί στη δημοσιότητα τις επόμενες ημέρες προβλέπονται σε κοινοτική οδηγία της ΕΕ (2019/1152) περί “διαφανών και προβλέψιμων όρων εργασίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση”, ενώ σκοπός της οδηγίας φέρεται να είναι “η βελτίωση των όρων εργασίας, με την προώθηση περισσότερο διαφανούς και προβλέψιμης απασχόλησης με παράλληλη διασφάλιση της προσαρμοστικότητας της αγοράς εργασίας”.

Αυτός ήταν, είναι και θα συνεχίσει να είναι ο ρόλος της καπιταλιστικής και ιμπεριαλιστικής ΕΕ και των επιτελείων των καπιταλιστών, των βιομηχάνων, των εφοπλιστών, των τραπεζιτών που έχουν διορίσει οι ίδιοι στις Βρυξέλλες αλλά και στα τοπικά κοινοβούλια. Η ίδια της η εξέλιξη μέσα στις δεκαετίες, όλο και πιο αντιδραστική, κάνει πλέον ξεκάθαρο, πως καμία αυταπάτη δεν μπορεί να υπάρξει ξανά, από τμήματα των λαών που μένουν εγκλωβισμένοι μέσα στην επικράτειά της, για τον μετασχηματισμό, τον “εκδημοκρατισμό”, τον “εξανθρωπισμό” της.

Μέσω των – στα όρια του σαρκασμού – διατάξεων που επικαλούνται την “ελευθερία” επιλογής των εργαζομένων για το “αν θα πάνε στη δουλειά εν μέσω απεργίας”, αν θα δουλεύουν με το κομμάτι από τη μία, ή αν θα δουλεύουν 9-10-12 ή και 13 ώρες από την άλλη, οι οδηγίες της ΕΕ δεν αποτελούν τίποτε άλλο πέρα από τις διεκδικήσεις των καπιταλιστών, αποτυπωμένες σε ένα χαρτί από τους γραμματείς τους που έχουν σταλεί με κάποια ενδοεταιρική απόσπαση στη Κομισιόν αλλά και στα κατά τόπους παραρτήματα έκφρασης των αστικών συμφερόντων, τα κοινοβούλια των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Αυτή είναι η μόνη “ελευθερία” που μας προσφέρει η ΕΕ, αυτή είναι η μόνο “ελευθερία” που μας προσφέρει ο καπιταλισμός:

Η “ελευθερία” να πουλάμε όλο και πιο φτηνά, όλο και πιο εντατικοποιημένα την εργατική μας δύναμη στα αφεντικά μας έτσι ώστε οι τσέπες τους να γεμίζουν όλο και περισσότερο.

Και δεν περιμέναμε τίποτα λιγότερο από μία πειθήνια αστική κυβέρνηση, που πριν λίγα χρόνια καυχιόταν ότι κατάφερνε να είναι πιο αντιδραστική προλαβαίνοντας τις ευρωπαϊκές οδηγίες (πχ μέσω της έκθεσης Πισσαρίδη), από το να παρουσιάζει τις συγκεκριμένες πολιτικές λεηλασίας της εργασίας μας, ως αποτέλεσμα “ανάπτυξης” και “εκσυγχρονισμού”.

Η ψήφιση και η εφαρμοφή του νέου αντεργατικού νόμου να βρει την εργατική τάξη οργανωμένη και σε κίνηση

Οι εργατικοί αγώνες των τελευταίων χρόνων σε μαζικούς χώρους δουλειάς (ΒΦΛ, Cosco, Πετρέλαια Καβάλας, e-Food, Wolt, Λάρκο, Μαλαματίνα, Ναυπηγεία, Μανωλάδα), παρά τις αντιφάσεις τους και τα όρια που συνάντησαν, κατάφεραν να μετατρέψουν σε κουρελόχαρτο αρκετές αντισυνδικαλιστικές διατάξεις, να επιβάλουν -σε κάποιες περιπτώσεις – την υποχώρηση των εργοδοτών, να εμπνεύσουν χιλιάδες εργαζομένους, να κερδίσουν συλλογική εμπειρία για όλη την εργατική τάξη ενόψει των μεγάλων ταξικών συγκρούσεων που κυοφορεί η εποχή μας.

Κάθε συζήτηση για το πώς θα μπορέσει να μπλοκαριστεί αυτό το νομοσχέδιο ή για το πώς δε θα εφαρμοστεί στην πράξη σε περίπτωση ψήφισής του, ξεκινάει και τελειώνει, είναι σε συνάρτηση και απαντιέται από τον βαθμό οργάνωσης των εργαζομένων. Από τη δουλειά μυρμηγκιού που κρίνει και τα αποτελέσματα των μεγάλων μαχών, από τη μαζικοποίησή των ταξικών σωματείων και σχηματισμών, από το ξεπέρασμα της αστικοποιημένης πολιτικής της ΓΣΕΕ και της αναβλητικότητας της ταξικής κινητοποίησης και της ηττοπάθειας που σήμερα κυριαρχεί, από την ταυτόχρονη ριζοσπαστικοποίηση της παρέμβασης και της δράσης μέσα στους χώρους δουλειάς.

Αναφέρουμε εκ νέου πως “η καραμέλα της ελεύθερης επιλογής υπό αστική ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής και μισθών πείνας έχει λιώσει:

8 ώρες δουλειάς κρίθηκαν πολλές από το παγκόσμιο εργατικό κίνημα εδώ και 150 χρόνια και χρειάστηκαν σκληροί και αιματηροί αγώνες, αλλά και μία νικηφόρα προλεταριακή επανάσταση στην ΕΣΣΔ για να καταφέρει ένα μέρος του παγκόσμιου προλεταριάτου να τις κατακτήσει, όπως αντίστοιχα συνέβη και με το δικαίωμα στην απεργία.

Με τις δυνατότητες που έχει ανοίξει η πρόοδος της τεχνολογίας που θα μπορούσαν να μειώσουν σε μεγάλο βαθμό τον εργάσιμο χρόνο, τίποτα πέρα από την δίψα των καπιταλιστών για κέρδη, δεν μπορεί να δικαιολογήσει αυτό το ιστορικό πισωγύρισμα.

Κι αυτό το πισωγύρισμα μόνο η οργανωμένη εργατική τάξη μπορεί να σταματήσει”.